ارتقای کیفیت فضاهای داخلی با جانمایی صحیح فضاهای نیمه باز در طراحی
Improving the quality of interior spaces by correctly Locating semi-open spaces in designing
فهرست مطالب
مقدمه:
فضاهای باز و نیمه باز به عنوان یکی از عناصر اصلی مسکن سنتی ایران مطرح شده اند. در اکثر بناها و شهرهای ایرانی پیش از اسلام و دوره اسلامی سه گونه فضایی در اشکال و اندازه های متنوع مورد استفاده قرار میگرفت. در حالت کلی این سه نوع فضا شامل فضاهای باز، فضاهای نیمه باز (پوشیده) و فضاهای بسته بوده است که همواره با هم شکل میگرفتند.
در ایده آل ترین حالت ممکن گروه های فضایی باز، نیمه باز و بسته به صورت مجزا عمل نمی کنند بلکه هر کدام در امتداد دیگری معنا می یابند. به این معنا که فضاها به تدریج درجه باز و بسته بودن خود را از دست میدهند، به نحوی که یکی به دیگری تبدیل می شود.
فضای نیمه باز:
حد فاصل بین فضاهای بسته و فضاهای باز به عنوان فضای ارتباط دهنده بین این دو شناخته می شود. مجموعه عناصری که کاربرد اصلی آن ها جدا نگه داشتن فضای باز از فضای سر پوشیده بنا محسوب می شود، تحرک فضایی قابل ملاحظه ای را در کار تلفیق فضای داخلی و خارجی به عهده دارند. بهترین مثال این گونه فضا ها در معماری سنتی ایرانی “ساباط” در شهر سازی گذشته ایران است .
فضاهای نیمه باز در حد فاصل فضاهای بسته و باز واقع شده و محل اشتراک آنها می باشد. در آنجا ضمن در امان بودن از تابش زیاد خورشید یا بارش برف و باران می توان در کنار فضای باز نظاره گر منظره های زیبا بود. فضاهای نیمه باز در مجاورت سایر فضا ها، عملکردهای متناسبی را به خود می گیرد. به عنوان مثال: بالکن اتاق خواب، محل مناسبی برای نشستن، مطالعه کردن و تماشای منظره های اطراف است و ایوان کنار نشیمن که مشرِف به حیاط خصوصی است امکان دور هم جمع شدن و غذاخوردن را در فصل مناسب سال به افراد خانواده می دهد؛ از این رو ابعاد آن در قسمت های مختلف خانه متفاوت و متناسب با عملکرد آن خواهد بود.
مزایای وجود فضاهای نیمه باز در طراحی داخلی عبارتند از:
۱- محو کردن مرزها:
فضاهای نیمه باز به عنوان مناطق انتقالی عمل می کنند و مرزهای بین مناطق مختلف را محو می کنند و در عین حال حس جدایی را حفظ می کنند. آنها یک ارتباط بصری و فیزیکی بین فضاهای مجاور ایجاد می کنند که جریان یکپارچه و تعامل را منتقل می کند.
۲- نور طبیعی و تهویه:
یکی از مزایای اصلی فضاهای نیمه باز، پتانسیل آنها برای مهار نور طبیعی و تهویه است. با قرار دادن این فضاها در نزدیکی پنجره ها، نورگیرها یا حیاط های باز، طراحان می توانند ورود نور خورشید و هوای تازه را به حداکثر برسانند. این نه تنها محیطی دلپذیر را ایجاد می‌کند، بلکه اتکا به نور مصنوعی و سیستم‌های تهویه مکانیکی را کاهش می‌دهد و باعث افزایش بهره‌وری انرژی میشود.
۳- عناصر طراحی و زیبایی شناسی:
قرار دادن فضاهای نیمه باز به طراحان اجازه می دهد تا عناصر و متریال های طراحی منحصر به فردی را در فضای موردنظر استفاده کنند. به عنوان مثال، استفاده از صفحات تزئینی، پارتیشن های شیشه ای، یا درهای کشویی فرصتی برای معرفی جذابیت بصری، بافت و رنگ است. طراحان می توانند با ترکیب مواد، پوشش ها و بافت های مختلف، نقاط کانونی جذابی را در طرح کلی طراحی داخلی ایجاد کنند.
۴- ارتباط با طبیعت:
قرار دادن عناصر سبز یا پوشش های گیاهی در فضاهای نیمه باز می تواند تأثیر عمیقی بر رفاه کلی ساکنان داشته باشد. این فضاها چه یک باغ، حیاط کوچک یا یک بالکن با فضای سبز باشد، حسی از فضای بیرون را به داخل می آورند. ثابت شده است که ارتباط با طبیعت سلامت روان، بهره وری و خلاقیت را افزایش می دهد و آن را به یک جنبه ارزشمند از طراحی داخلی تبدیل می کند.
حریم خصوصی و انعطاف پذیری:
در حالی که فضاهای نیمه باز ارتباط محیطی را تقویت می کنند، اما درجه ای از حریم خصوصی را نیز ارائه می دهند. طراحان می توانند از عناصر مختلفی مانند پارتیشن، صفحه نمایش یا واحدهای قفسه بندی برای ایجاد محفظه های جزئی بدون جداسازی کامل منطقه استفاده کنند. این حس فضای شخصی را تضمین می کند و در عین حال ارتباط با محیط اطراف را حفظ می کند. علاوه بر این، این فضاها می توانند چند منظوره باشند و بسته به زمان روز یا فعالیت های خاصی که در حال انجام است، با نیازهای مختلف سازگار شوند.
بخش های عملکردی:
فضاهای نیمه باز از جنبه عملکردی به عنوان شاخصه ای برای مرز بندی، زون بندی و… استفاده میشوند. حتی میتوان از آنها به صورت المان در فضاهای داخلی استفاده کرد. به عنوان مثال درختی که در تصویر بالا دیدیم میتواند گوشه ای از پذیرایی جانمایی شود یا حتی فضاهای سبزی که سقف ندارند و به عنوان یک فضای مرکزی عمل می کنند نمونه هایی از بخش عملکردی هستند در زمینه فضاهای نیمه باز.
نتیجه:
گنجاندن فضاهای نیمه باز در طراحی داخلی ابزاری قدرتمند برای ایجاد فضاهای هماهنگ و کاربردی است. با قرار دادن درست این مناطق در محیط‌های مسکونی یا تجاری، طراحان می‌توانند اتصال محیطی را تقویت کنند، نور طبیعی و تهویه را به حداکثر برسانند، از حریم خصوصی اطمینان حاصل کنند و ارزش زیبایی‌شناختی را به فضا اضافه کنند. امکانات بی پایان است، تنها با خلاقیت و نیازهای خاص ساکنان محدود می شود. بنابراین، چه در حال بازسازی خانه خود هستید و چه برای دیگران طراحی می کنید، قرار دادن فضاهای نیمه باز را به عنوان ابزاری ارزشمند برای ارتقای پروژه های طراحی داخلی خود در نظر بگیرید.
نظرات و سوالات
نظرات و سوالات خود را با ما درمیان بگذارید
